روایت نَهری که سه منطقه پرجمعیت البرز را آزار می‌دهد

نَهر سیاه جوی واقع در مسیر مهر شهر، ماهدشت و محمد شهر قرار گرفته است و در فصول بارندگی با جاری شدن روان آب‌ها زندگی شهروندان این مناطق را با مشکل مواجه می‌کرد با پیگیری استاندار البرز و اقدامات سایر نهادهای اجرایی ساماندهی می‌شود.

رودها و نهرها از گذشته‌های دور طراوات و صفای زیادی به کرج بخشیدند که یکی از این نهرها سیاه جوی بود، مسیلی که شاید نامش برازنده نبود و امروز بوی تعفن پساب‌ها سوار بر زلالی آب، مردم را به ستوه آورده است.
آنطور که ساکنان قدیم کرج می‌گویند بر خلاف نامش، سیاه جوی تا قبل از دهه ۷۰، آب زلال و شفاف قنات‌ها و چشمه‌ها را به دشت مهرشهر کرج انتقال می‌داد اما از این دهه به بعد با گسترش ساخت وسازها، پساب‌های سیاه و بدبو سوار برآن آسایش را از شامه‌ها ربود.
سیاه جوی نهری به طول تقریبی ۱۳ کیلومتر از نواحی شمالی و غربی کرج و از دل قنات ها و چشمه‌ها برآمده و با عبور از آزاد راه تهران – کرج – قزوین به جنوب غربی کرج یعنی حاشیه زندان‌های مرکزی و قزلحصار ختم می‌رسد.

در طول سال‌های متمادی این نهر منبع تامین آب اراضی کشاورزی و باغ های دشت کرج بود که اکنون به واسطه مهاجرت‌های بی‌رویه مسیر نهر مملو از ساخت و سازهای بلند مرتبه شده و شفافیت گذشته را از دست داده است.

سیاه جوی شاید اینک در نابودی درختان میوه و اراضی سرسبز ، رخت سیاه برتن کرده و مردمانی که در گذشته از زلالی و خنکای آب آن لذت می‌بردند اکنون چشم دیدن این نهر قدیمی را ندارند و برای پوشاندن سیاه جوی لحظه شماری می‌کنند.
آن روزها بسیاری از گردشگران در سایه درختان میوه و چنارهای بلند قامت به نظاره سیاه جوی می نشستند و چشم ها محو زیبایی کرج و طبیعت بکر آن می شد اما امروز نهر کرج در پس فاضلاب های جاری و زباله ها به رنگ سیاه درآمده و اراضی پایین دست را نیز آلوده کرده است.
امروز ساکنان مهرشهر، محمدشهر و ماهدشت از بوی نامطبوع این نهر در امان نمانده و مردم از دست حشرات موذی و بوی تعفن به ستوه آمده‌اند، موضوعی که به عنوان فاجعه زیست محیطی از آن یاد می‌شود و دستگاه‌های اجرایی برای پوشاندن سیاه جوی این دست و آن دست می کنند.
جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار نفر در محدوده انتهایی نهر سیاه جوی یعنی منطقه مهرشهرکرج زندگی می‌کنند که برای از بین بردن بوی نامطبوع و خلاصی از دست حشرات دشت پساب‌ها به تمام نهادهای اجرایی، قضایی و رسانه‌ای نامه نگاشته و شکایت برده‌اند.
شعاع بوی نامطبوع سیاه جوی وسیع بوده و کیلومترها آن طرف تر شامه آزار است، محلات مختلف مهرشهر از جمله سهرابیه ، قزلحصار، کیانمهر، زنبق، آق تپه، حسین آباد و شهرهای ماهدشت و محمدشهر در تیررس بوی پساب‌ها قرار گرفته به ویژه آنکه بسیاری از خانوارها در سهرابیه، قزلحصار و انتهای کیانمهر افزون بر بوی نامطبوع با باتلاق پساب سیاه جوی دست و پنجه نرم می کنند.

با نخستین بارش‌ها، سیلاب با پساب ها، دشت قزلحصار و سهرابیه را فرا می‌گیرد و زندگی خانوارهای حاشیه این دشت که در انتهای غربی کلانشهر کرج قرار دارند با جهنمی ازآب های تیره و بدبو روبرو می شوند، به ویژه آنکه کودکان و مردم باید در خیابان ها و کوچه های پسابی و در جویبارهای انتهایی منشعب از سیاه جوی تردد کنند و بهداشت و محیط زیست منطقه آلودگی مضاعفی به خود می گیرد.
فصول گرم سال نیز بوی تعفن و تکثیر حشرات موذی نهر سیاه جوی تهدیدی برای سلامتی ساکنان سهرابیه و اطراف این نهر قدیمی است.

ساکنان سهرابیه و قزلحصار کرج از شاکیان اصلی معضل زیست محیطی سیاه جوی هستند که می گویند سالها است که گرفتار این فاجعه زیست محیطی شده و شکایات آنان راه به جایی نبرده است.
هدایت آب‌های سطحی در تمام مناطق محمدشهر به ویژه محله جعفر آباد دچار مشکل است؛ با توجه به اینکه زمین این منطقه دارای شیب است با مشکل بیشتری مواجه هستیم و بیشترین مخاطرات ناشی از هدایت و دفع آب‌های سطحی در این محله نمود پیدا می‌کند.

اظهار نظر شهردار محمدشهر در مورد سیاه جوی‌
مهرداد حسن زاده، شهردار محمد شهر، در این خصوص به خبرنگار ما، گفت: معضل اصلی و اساسی در رابطه با آب‌های سطحی مربوط به کانال سیاه جوی است که از ارتفاعات سیاه پلاهان کرج، آتشگاه و محمودآباد می‌گذرد و در نهایت پس از عبور از مهرشهر وارد محله اصفهانی‌ها و سپس به محمدشهر می‌رسد.
این جوی به طول تقریبی پنج کیلومتر از محله جعفر آباد خارج و به ماهدشت می‌پیوندد.
وی افزود: حدود ۱.
۵ کیلومتر از این کانال را شهرداری به صورت صنعتی و سرپوشیده کرده است.
انجام بقیه کانال به صورت صنعتی بودجه حدوداً ۴۰ میلیارد تومانی نیاز دارد.
بودجه شهرداری محمدشهر برای این اقدام کافی نیست و به اعتبارات دولتی نیاز داریم.
این مسئول در پاسخ به این سوال که «شهرداری برای تأمین بودجه اجرای ادامه پروژه سرپوشیده کردن سیاه جوی چه اقداماتی انجام داده است؟» اضافه کرد: با فرماندار و مدیر کل بحران استانداری در مکاتباتی هستیم که بخشی از بودجه را دریافت و مابقی را نیز از بودجه داخلی استفاده کنیم.
حسن زاده یادآور شد: معتقد هستیم ساماندهی و رسیدگی به این پروژه نیازمند حمایت مسئولان استانی است.
بخش محمدشهر به تنهایی نمی‌تواند از پس این طرح بر آید.
از طرفی این یک معضل استانی است و حمایت و همکاری همه جانبه را می‌طلبد.
در ادامه اظهارات معاون عمرانی فرمانداری کرج، را در این خصوص می‌خوانید؛ مردانی می‌گوید: سیاه جوب ۴۰ کیلومتر از ارتفاعات کرج آغاز و تا دریاچه نمک ادامه پیدا کرده است که در خصوص ساماندهی این رود مطالعاتی انجام شده است.
وی افزود: فاز نخست مطالعات به پایان رسیده و فاز دوم آن نیز تا پایان سال جاری انجام می‌شود.
به‌گفته این مقام مسؤول هزینه اجرایی سیاه جوب حدود ۴۰ میلیارد تومان برآورد شده است که تامین آن در بودجه ۱۴۰۰ ممکن نیست و باید در بودجه سال آتی پیش بینی شود تا اقدامات ابتدایی انجام شود.

مردانی ضمن تاکید بر لزوم پیگیری آب منطقه ای برای ساماندهی سیاه جوب، یادآور شد: در این میان نیازمند ۲۰ میلیارد تومان اعتبار فرااستانی هستیم که مکاتبات مربوطه نیر انجام شده است.

ورود دستگاه قضا به مشکل سیاه جوب
حمیدرضا لشکری، معاون فنی محیط زیست، در خصوص مسائل محیط زیستی سیاه جوب و اقدامات این مجموعه در راستای ساماندهی این معضل، تصریح کرد: یک دهه از پیگیری ‌های محیط زیست در راستای ساماندهی سیاه جوب می‌گذرد.
وی با بیان اینکه موضوع به مقام قضایی منعکس شده است، اظهار کرد: جنس کار نظارتی لازم است و تا کنون نیز اتفاقات خوبی در این خصوص افتاده است.
لشکری اضافه کرد: در صورت تامین اعتبار این پروژه به ثمر خواهد رسید، دادستان کرج نیز در این خصوص پیگیری لازم را دارد.
وی با اشاره به اینکه باید در ابتدا منشأ این مشکل برطرف شد، ادامه داد: تنها راه رفع معضل سیاه جوب همکاری همه جانبه مسؤولان ذیربط و تأمین بودجه است.

استاندار البرز برای رفع مشکل سیاه جوی پای کار آمد
در نهایت این وعده‌ها و مصاحبه‌های مسؤولین استاندار البرز پای کار آمد و با برگزاری جلسات متعدد و پیگیری دقیق برای رفع مشکل دستگاه‌های مربوطه را پای کار آورد.
مجتبی عبداللهی، استاندار البرز، در جلسه ویژه بررسی راهکارهای ساماندهی نهر سیاه جوی، با تاکید بر تسریع در اتخاذ تدابیر لازم برای این رودخانه فصلی، افزود: تمامی دستگاه های مربوطه و شهرداری های مرتبط با این رودخانه فصلی یا نهر سیاه جوی باید مطالعات خود را تجمیع کنند.
وی ادامه داد: پس تجمیع مطالعات، باید تصمیم گیری و تخمین و تخصیص اعتبار صورت گیرد و پروژه در سریع ترین زمان ممکن آغاز شود.
عبداللهی گفت: از ابتدای مسیر رودخانه باید طرح های مهار آب اجرایی شود و در فواصل مختلف حوضچه های آرامش و مخازن ذخیره آب و تصفیه خانه بویژه در پارک ها ایجاد شود.
وی افزود: آبی که در این رودخانه فصلی وجود دارد، ظرفیت ارزشمندی محسوب می شود که می توان از آن بویژه در بخش کشاورزی و مصرف صنایع بهره برداری کرد.
استاندار البرز گفت: در این راستا ضرورت دارد که طرح های آبخیزداری و آبخوان داری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز مورد توجه قرار گیرد چراکه ممکن است در بخش هایی همپوشانی با سایر طرح ها داشته باشد.
وی افزود: باید شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که آب به صورت طبیعی مسیر خود را طی کند، چون هر کجا که در مقابل طبیعت ایستاده این با واکنش های طبیعی و بلایای طبیعی مواجه شده ایم.
عبداللهی گفت: ساماندهی این مسیر به عهده آب منطقه‌ای استان است و باید در راستای اجرای این امر مهم از همراهی و توان شهرداری های مربوطه نیز استفاده کند.
وی افزود: ضرورت دارد تمامی پارک‌های استان به حوضچه های آرامش و ذخیره آب مجهز شوند تا در بزنگاه‌ها و مصارف مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
استاندار البرز گفت: در ماهدشت، منطقه ای چند هکتاری وجود دارد که رها و به محل تخلیه آوارهای ساختمانی تبدیل شده از این رو باید این منطقه ساماندهی شده و به پارک و بوستان برای مردم مبدل شود.
منبع فارس